^{تاریخچه چای ایران}

^{چای، این نوشیدنی گرم و دلنشین که امروزه یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ایرانیان است، سفری طولانی و پرماجرا را طی کرده تا به فنجان‌های ما برسد. در گیله بازار، به عنوان پلی بین باغ‌های سرسبز گیلان و خانه‌های شما، افتخار می‌کنیم که بخشی از این میراث غنی را حفظ و عرضه می‌کنیم. اما تاریخچه چای در ایران، نه تنها داستانی از کشاورزی و تجارت، بلکه روایتی از فرهنگ، اصلاحات اجتماعی و عشق به طبیعت است. بیایید با هم به عقب برگردیم و ببینیم چگونه این برگ‌های سبز، ایران را فتح کردند.}

^{ریشه‌های باستانی: آشنایی اولیه با چای}

^{سابقه مصرف چای در ایران، هرچند به عنوان نوشیدنی روزمره کمتر از دو قرن قدمت دارد، اما ریشه‌های آن به دوران باستان بازمی‌گردد. ابوریحان بیرونی، دانشمند بزرگ ایرانی در قرن پنجم هجری، در کتاب "الصیدنه" به گیاه چای و استفاده از آن به عنوان نوشیدنی در چین و تبت اشاره کرده است. برخی منابع حتی ورود چای به ایران را به بیش از دو هزار سال پیش نسبت می‌دهند، جایی که جهانگردان از چایخانه‌هایی سخن گفته‌اند که بزرگان و ثروتمندان در آن جمع می‌شدند و چای می‌نوشیدند. در آن دوران، چای بیشتر به عنوان یک ماده دارویی شناخته می‌شد و در کتاب‌های پزشکی و داروشناسی صفوی و قاجاری فهرست شده بود. ایرانیان باستان، که قهوه را به عنوان نوشیدنی اصلی می‌شناختند، به تدریج با چای از طریق جاده ابریشم و تجارت با چین آشنا شدند. بازرگانان ایرانی که به شرق سفر می‌کردند، این برگ‌های معجزه‌آسا را به همراه می‌آوردند و به مرور، چای جای خود را در میان مردم باز کرد.}

^{ورود رسمی چای: دوران صفویه و قاجار}

^{ورود چای به عنوان نوشیدنی سطح بالا به ایران، به قرن هفدهم میلادی و دوران صفویه نسبت داده می‌شود. در این دوره، همزمان با ورود قهوه، چای نیز از طریق هند و چین وارد شد و قهوه‌خانه‌ها – که بعدها به چایخانه‌های امروزی تبدیل شدند – نمادی از فرهنگ اجتماعی شدند. جهانگردان اروپایی توصیف کرده‌اند که ایرانیان چای را شیرین دوست داشتند و آن را با شکر، نبات و قند می‌نوشیدند. اما قهوه به دلیل دوری از منابع تولید و سختی حمل‌ونقل، به تدریج جای خود را به چای داد، که از طریق جاده‌های تجاری جنوب به راحتی به ایران می‌رسید.}

^{در دوران قاجار، به ویژه زمان ناصرالدین شاه، چای به یک نوشیدنی تجملی تبدیل شد. امیرکبیر، صدراعظم ناصرالدین شاه، نقش مهمی در ترویج آن داشت. او دو دست ظروف چای‌خوری شامل سماور نقره‌ای از فرانسه و یک سماور دیگر از تاجر روسی دریافت کرد و حتی انحصار سماورسازی را با یارانه دولتی به استادکاری در اصفهان سپرد. این اقدامات نشان‌دهنده آشنایی نخبگان ایرانی با چای بود، اما واردات آن از هند – که تحت سلطه انگلیسی‌ها بود – هزینه‌های سنگینی به همراه داشت. سالانه حدود یک میلیون تومان (معادل ۸۳ درصد مصرف چای) صرف واردات می‌شد، که این امر دولتمردان را به فکر تولید داخلی انداخت.}

^{پدر چای ایران: محمد میرزا کاشف‌السلطنه}

^{نقطه عطف تاریخچه چای در ایران، بدون شک محمد میرزا کاشف‌السلطنه است، که به "پدر چای ایران" شهرت دارد. این دیپلمات و مشروطه‌خواه قاجاری، زاده ۱۲۴۴ خورشیدی، در سال ۱۲۷۴ به عنوان ژنرال کنسول ایران در هند مأمور شد. در بمبئی و سپس سیملا، در دامنه هیمالیا، به مطالعه کشت چای پرداخت. کاشف‌السلطنه، با حمایت مظفرالدین شاه، هزاران نهال چای را از هند به ایران آورد و در سال ۱۲۷۶ خورشیدی، اولین باغ‌های آزمایشی را در لاهیجان و املش کاشت. علی‌رغم مشکلات اولیه مانند عدم حمایت محلی، خاک حاصلخیز و آب و هوای مرطوب گیلان، چای را به موفقیت رساند.}

^{کاشف‌السلطنه نه تنها کشت چای را رواج داد، بلکه کارخانه‌های فرآوری را تأسیس کرد و حتی گونه‌ای از کاج را از هیمالیا به ایران آورد (که امروزه کاج کاشفی نامیده می‌شود). او تخمین زد که با کشت داخلی، ایران در ۱۰ تا ۱۲ سال خودکفا می‌شود و چای به محصولی صادراتی تبدیل خواهد شد. آرامگاه او در لاهیجان، که به موزه چای تبدیل شده، نمادی از این میراث است. در سال ۱۲۸۵، با تأسیس رسمی کشت چای، ایران گام بلندی به سوی استقلال اقتصادی برداشت.}

^{توسعه کشت چای: گیلان، مهد چای ایرانی}

^{استان گیلان، با باغ‌های سرسبز املش و لاهیجان، خاستگاه اصلی کشت چای در ایران است. لاهیجان، که امروزه "شهر چای" نامیده می‌شود، بیش از ۲۵ هزار هکتار باغ چای دارد و سالانه هزاران تن محصول تولید می‌کند. چای ایرانی، که بدون استفاده از سموم شیمیایی کشت می‌شود، منحصربه‌فرد است و انواع آن مانند سرگل، ممتاز، قلم و دستی، طعم اصیل گیلان را حفظ کرده‌اند. در گیله بازار، ما مستقیماً از این باغ‌ها چای طبیعی و خالص را عرضه می‌کنیم، بدون هیچ اسانسی، تا طعم واقعی طبیعت را به شما برسانیم.}

^{پس از انقلاب، حمایت‌های دولتی و تعاونی‌ها، تولید را افزایش داد. امروزه ایران یکی از تولیدکنندگان عمده چای ارگانیک است و صادرات به کشورهای همسایه رو به رشد است.}

^{فرهنگ چای در ایران: از قهوه‌خانه تا سفره‌های خانه}

^{چای نه تنها نوشیدنی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی ماست. از قهوه‌خانه‌های صفوی که محل بحث‌های سیاسی بودند، تا چایخانه‌های مدرن، چای نماد مهمان‌نوازی است. در گیلان، جشنواره‌های چای و مراسم سنتی، این فرهنگ را زنده نگه می‌دارند. چای ایرانی، با عطر و طعم طبیعی‌اش، جایگزین ایده‌آلی برای واردات شده و به اقتصاد محلی رونق بخشیده است.}

^{گیله بازار و میراث چای}

^{در گیله بازار، ما به عنوان کشاورزان و عرضه‌کنندگان مستقیم، متعهد به حفظ این تاریخچه هستیم. چای‌های ما از برگ‌های دست‌چین‌شده باغ‌های گیلان می‌آیند و هر فنجان، داستانی از تلاش کاشف‌السلطنه و نسل‌های بعد را روایت می‌کند. اگر دوست دارید با طعم اصیل چای بهاره گیلان آشنا شوید، به ما سر بزنید و بخشی از این میراث را تجربه کنید.}

^{تاریخچه چای ایران، داستانی از استقامت و نوآوری است. از جاده ابریشم تا باغ‌های لاهیجان، چای راه خود را به قلب ما باز کرده و همچنان، فنجان به فنجان، فرهنگ‌مان را غنی‌تر می‌کند. امیدواریم این نوشتار، قدمی کوچک برای شناخت بیشتر این گنجینه باشد.}